ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ
Έδαφος είναι το ανώτερο στρώμα του φλοιού της γης το οποίο προήλθε από την αποσάθρωση πετρωμάτων και τη περαιτέρω διαφοροποίηση του χαλαρού υλικού που προέκυψε από αυτή. Την αποσάθρωση και διαφοροποίηση προκάλεσαν μακροχρόνιες ατμοσφαιρικές και βιολογικές επιδράσεις, η σπουδαιότητα των οποίων επηρεάζεται σημαντικά από το τοπογραφικό ανάγλυφο και τη φύση του μητρικού πετρώματος. Μπορούμε να το ορίσουμε απλούστερα σαν το μέσο στήριξης και θρέψης όλων των φυτών. Όμως, οι ιδιότητες ενός εδάφους καθορίζονται από τη γενετική του ιστορία και τον τρόπο χρησιμοποίησης του από τον άνθρωπο. Επίσης, είναι και η πηγή πρώτων υλών. Εύκολα λοιπόν, μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία του στην ύπαρξη της ζωής, γενικά, και του ανθρώπινου είδους, ειδικότερα, στη δημιουργία και εξέλιξη του πολιτισμού, στη δημιουργία και διατήρηση του θαύματος που λέγεται Οικοσύστημα Γη. Έτσι, η εξάντληση και η καταστροφή του θα οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις, μάλλον ανεπανόρθωτες.
hhhhhhhhhaaaaaa
Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ
aaaaaaΗ γονιμότητα του εδάφους είναι μία σύνθετη έννοια που αποτελεί συνδυασμό πολλών φυσικοχημικών ιδιοτήτων. Προκειμένου να επιτύχει ο αγρότης τη γονιμότητα στο χωράφι, επεμβαίνει και το λιπαίνει με σκοπό η καλλιέργεια να προοδέψει δίνοντας τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση. Κατά τη λίπανση-βελτίωση ενός εδάφους με στόχο μία καλλιέργεια, συνήθως υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουν προσθήκες είτε παραπάνω είτε λιγότερο από όσο απαιτείται. Η γονιμότητα του εδάφους σταθμίζεται από το κατά πόσο είναι ανεπαρκής για καλή ανάπτυξη, επαρκής ή ακόμη και υπερβολικά επαρκής σε βαθμό τοξικότητας για το φυτό. Για να λιπαίνει ο παραγωγός σωστά πρέπει να βασίζεται σε επιστημονική βάση, έτσι ώστε η λίπανση να γίνεται σύμφωνα με την περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία και τις ανάγκες της καλλιέργειας και όχι στα ¨τυφλά¨. Πηγαίνουν δηλαδή σε έναν έμπορο λιπασμάτων, αυτός τους δίνει ένα προϊόν, το οποίο στη συνέχεια ρίχνουν στο χωράφι τους. Αυτό έχει οικονομικό αντίκτυπο για τον παραγωγό, αλλά και περιβαλλοντικό,που μάλιστα έχει φτάσει σε υπερβολικά πλέον επίπεδα. Θα πρέπει να γνωρίζει τη γονιμότητα του αγρού του, πριν ακόμα σπείρει, για να ρυθμίσει ανάλογα τη λιπαντική τακτική που θα ακολουθήσει. Η ανάλυση του εδάφους εξυπηρετεί το σκοπό αυτό και γι᾽αυτό κάθε ορθολογική χρήση των λιπασμάτων πρέπει να βασίζεται σε αυτή. Όλες οι ανεπτυγμένες γεωργικά χώρες -παγκοσμίως- βασίζουν την αποτελεσματική και οικονομική χρήση των λιπασμάτων στη χημική ανάλυση του εδάφους η οποία παρουσιάζει σήμερα μεγαλύτερη σπουδαιότητα από ότι στο παρελθόν. Η ανάλυση του εδάφους δίνει στον αγρότη-καλλιεργητή τη δυνατότητα να έχει τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα με το πιο οικονομικό τρόπο, βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.
aaaaaaΕδαφολογική ανάλυση είναι κάθε χημική, φυσική ή βιολογική μέτρηση που γίνεται στο έδαφος. Συνήθως, όταν αναφέρεται ο όρος εδαφολογική ανάλυση παραπέμπει σε ταχεία χημική ανάλυση του εδάφους με σκοπό το προσδιορισμό της γονιμότητας του. Η εδαφική ανάλυση για τη διάγνωση της έλλειψης ή περίσσειας των θρεπτικών στοιχείων βασίζεται στην υπόθεση ότι η ρίζα απορροφά από το έδαφος τις ποσότητες εκείνες των θρεπτικών στοιχείων που μπορούν να εκχυλιστούν. Ο απώτερος σκοπός της ανάλυσης του εδάφους είναι η εκτίμηση των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία μιας καλλιέργειας πριν την εγκατάσταση της. Ακολουθεί ο καθορισμός του κατάλληλου προγράμματος λίπανσης για την εκάστοτε καλλιέργεια και τέλος μπορεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση της περιεκτικότητας του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία για την αποφυγή τυχόν τροφοπενιών ή τοξικότητας από υπερβολική λίπανση. Επίσης, μας δίνει πληροφορίες για την ύπαρξη προβλημάτων οξύτητας, αλκαλικότητας ή αλατότητας του εδάφους.
ggggg
ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΕΙΝΑΙ:
• Η σύσταση του εδάφους, δηλαδή ο προσδιορισμός των ποσοστών αργίλου, ιλύος και άμμου.
• Η αντίδραση του εδάφους (pH).
• Η ηλεκτρική αγωγιμότητα (έκφραση της αλατότητας του εδάφους).
• Η % οργανική ουσία.
• Το ανθρακικό ασβέστιο του εδάφους.
• Τα μακροστοιχεία (άζωτο, φώσφορος, κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο).
• Ο σίδηρος και τα ιχνοστοιχεία προσδιορίζονται μόνο όταν κρίνεται σκόπιμο.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ
aaaaaaΗ δειγματοληψία του εδάφους γίνεται πριν από οποιαδήποτε επέμβαση βελτίωσης, εφαρμογή λίπανσης και κατεργασίας αυτού. Έτσι, η καταλληλότερη εποχή για δειγματοληψία είναι μεταξύ δύο διαδοχικών καλλιεργειών ή πριν την εγκατάσταση μιας νέας καλλιέργειας. Δειγματοληψία εδάφους δεν θα πρέπει να γίνεται μετά από συνεχόμενη βροχόπτωση λόγω έκπλυσης κάποιων στοιχείων. Τα δείγματα εδάφους που θα αναλυθούν στο εργαστήριο πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά των αγροτεμαχίων. ∆ηλαδή, να δίνουν τη μέση γονιμότητα, το μέσο όρο του εδάφους του αγροτεμαχίου. Μόνο τότε θα έχει νόημα η ανάλυση του εδάφους στο εργαστήριο και τα αποτελέσματα που θα εξαχθούν θα είναι σωστά. Για να ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην δειγματοληψία των επιμέρους δειγμάτων από το αγροτεμάχιο. Τα επιμέρους δείγματα ενώνονται και σχηματίζουν το αντιπροσωπευτικό δείγμα του αγροτεμαχίου. Οι θέσεις δειγματοληψίας πρέπει να είναι τυχαίες, αποφεύγοντας τα όρια του αγροτεμαχίου(μερικά μέτρα πιο μέσα), τις γωνίες του, τις θέσεις εντοπισμένης εφαρμογής λιπασμάτων και οργανικής ουσίας και γενικά κάθε θέση μικρής έκτασης μέσα στο αγροτεμάχιο που υπάρχει διαφοροποίηση του εδάφους. Με τυχαία πορεία μέσα στο αγροτεμάχιο λαμβάνονται τα επιμέρους δείγματα. Ο αριθμός των θέσεων δειγματοληψίας εξαρτάται από την ομοιομορφία(ή την ανομοιομορφία) του εδάφους σε ένα αγροτεμάχιο. Όσο πιο ομοιόμορφο είναι το έδαφος σε ένα αγροτεμάχιο τόσο μικρότερος αριθμός επιμέρους δειγμάτων απαιτείται.
aaaaaaΤο βάθος δειγματοληψίας πρέπει να είναι διαφορετικό ανάλογα τη καλλιέργεια. Σε ετήσιες καλλιέργειες όπου το μεγαλύτερο ποσοστό του ριζικού συστήματος βρίσκεται στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους το δείγμα είναι από την επιφάνεια μέχρι τα 30 εκατοστά (0-30cm). Στις πολυετείς καλλιέργειες με ριζικό σύστημα το οποίο αναπτύσσεται σε πολύ μεγαλύτερο βάθος, από κάθε θέση δειγματοληψίας λαμβάνονται δύο επιμέρους δείγματα, 0-30cm και 0-60cm. Τα επιμέρους δείγματα από κάθε αγροτεμάχιο και κάθε βάθος δειγματοληψίας αναμειγνύονται και ανακατεύονται πάρα πολύ καλά και στη συνέχεια στέλνονται άμεσα στο εργαστήριο σε καθαρά υλικά(σακούλες) με τα απαραίτητα στοιχεία του δείγματος.
aaaa
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
aaaaaaΣτην εποχή μας, η σημασία που αποκτά η ανάλυση του εδάφους ολοένα μεγαλώνει, πράγμα λογικό, αν σκεφθούμε πως ο ρυθμός εντατικοποίησης της γεωργίας αυξάνει, οι ποσότητες των λιπασμάτων που χρησιμοποιούνται αυξάνουν, το κόστος των παραγόμενων προϊόντων αυξάνει, η ρύπανση του περιβάλλοντος αυξάνει, ενώ τέλος, αυξάνει ο αριθμός των περιπτώσεων προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με κάποια λιπάσματα(νιτρώδη και νιτρικά). Έτσι, μέσα από το βασικό στόχο της ανάλυσης που είναι η άριστη(ορθολογική) χρήση των λιπασμάτων, επιτυγχάνουμε μια σειρά στόχων υψηλότερης ίσως σημασίας του βασικού στόχου που είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής, η μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και της υγείας άμεσα(νιτρώδη-νιτρικά), η διατήρηση των φυσικών πόρων και η διατήρηση των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της γεωργίας χωρίς τα προαναφερθέντα προβλήματα.
